acetabulo-crystal pillar ya da (vertical) iliac pillar, (latince acetum= güç, enerji, kuvvet; abulum= küçük hazne; crista=sorguç) birtakım hominidlerde pelvis iliumu üzerinde dış yüzde crista iliaca'dan (iliac crest) acetabulum'un marjinine doğru uzanan bir kalın kemik yapısıdır. kolon şeklinde görülebilir. bu kemik bölgesi, gluteus kaslarının bağlantı noktalarını taşımasından ve bipedalizm süresince iki ayakta yürümeyle beraber pelvik abdüktör kaslarında oluşan basıya direnç sağlamasından ötürü özellikle iki ayaklılığın evriminin görüldüğü homo cinsi türlerinde, özellikle homo erectus ve arkaik homo sapiens'te önemlidir ve diğer primatlara göre oldukça gelişmiştir. buna rağmen homo neanderthalensis ve modern homo sapiens'te varlığı gösterilememiştir. bu işlevi, normal yürüme patterninde ekstremitelerin hareketi esnasında pelvisin yere basmayan ayağa doğru yönelimini önleyip isometrik bir hareket sağlama olarak düşünebiliriz. kalınlaşma genellikle pre-modern homo türlerinde görülmekle birlikte anatomik açıdan modern insanlarda bahsettiğimiz gibi gelişimine dair bir veri yoktur. buna rağmen modern homo sapiens gelişiminde bir acetabulo-crystal pillar hipertrofisi görülebileceğini ima eden bulgular da vardır. buradaki hipertrofi ve belirgin bir kortikal kalınlığın morfolojik ve genetik açıdan benzerlik ve farklılıkları geçmişte incelenmiştir. çalışmalarda, elde edilen fosiller üzerindeki yürütülen incelemelerde genetik bulgular, bu kalınlaşmanın ekspresyonunun atasal-filogenetik bir geçmişinin olması konusunda araştırmacıları kuşkulandırmış, neticede bu yapının gelişimsel (ontojenik) özelliklerine daha çok vurgu yapılmıştır. bu yapının atasal seyrinin takibindeki zorluklar ve modern insanlarda rastlanmaması, araştırmacıları iliac pillar yapısının türe özgü gelişimsel bir yapı olarak düşünmeye itmiştir.
