gerçekten özgür müyüz

Son zamanlarda kaderci bir bakış açısına kaydığım için hayır diyeceğim sorunsal. Biz her ne kadar verdiğimiz kararlarla geleceğimizi şekillendiriyormuş gibi olsak da sonuçta olacak olan neyse o oluyor. Madem ki geleceği bilmiyor ve aslında değiştiremiyoruz, o zaman biz zaten yaşanacak olan olasılık neyse onun içinde yaşıyoruz. Bu yüzden tam olarak özgür olduğumuzu düşünmüyorum.

Yüzeysel olarak baktığımızda evet ama sınırları zorlayıp uç sorular eklediğimizde hayır şeklinde cevaplanabilecek soru.
Kısaca, Farkındalığımız ne kadar azsa o kadar özgürüz.

ahmet hamdi tanpınar bi kitabında hürriyetten şöyle bahsediyor:

Ben bu kadar kendi zıddı ile beraber gelen ve zıtlarının altında kaybolan nesne görmedim. Kısa ömrümde yedi sekiz defa memleketimize geldiğini işittim. Evet, bir kere bile kimse bana gittiğini söylemediği hâlde, yedi sekiz defa geldi; ve o geldi diye biz sevincimizden, davul zurna, sokaklara fırladık.

Nereden gelir? Nasıl birdenbire gider? Veren mi tekrar elimiz den alır? Yoksa biz mi birdenbire bıkar, “Buyurunuz efendim, bendeniz artık hevesimi aldım. Sizin olsun, belki bir işinize yarar!" diye hediye mi ederiz? Yoksa masallarda, duvar diplerin de birdenbire parlayan fakat yanına yaklaşıp avuçlayınca gene birdenbire kömür veya toprak yığını hâline giren o büyülü hazinelere mi benzer? Bir türlü anlayamadım.

Şimdi ben her şeyden elimi eteğimi çekip gidip sahil kenarına yerleşebiliyorum ya ama yapamıyorum
Şimdi istediğim kişiyi sevebiliyorum ya ama onu da yapamıyorum
Şimdi sokaktaki çocukları görünce ağlamayabilirim ama yine yapamıyorum
Tam olarak neye özgürüm ben sadece hareket özgürlüğüm var sanırım bari Gülhanedeki ceviz ağacı olsaydım

Kimden neyden ne zaman

Sistemdeki çarklarız aksini idda eden açsın Theodore John Kaczynski nin manifestosunu ya da hayatını okusun

"İnsan özgürlüğe mahkumdur."

hem özgürüz hem de değiliz. özgürüz, çünkü bir şeylere karar verme yetimiz var. özgürüz çünkü şu anda bu entry'i yazmak yerine açıp bir film izlemeyi ya da ders çalışmayı da seçebilirdim. ancak özgür değiliz, çünkü hayatımdaki çoğu şey iradem dışında gerçekleşiyor. özgür değiliz, çünkü şu anda bu entry'i yazmak yerine yapabileceğim birçok şeyi yapamam.

değiliz bence olamayız da çünkü kendimize, çevremizdeki insanlara, gelecek nesillere karşı bir sorumluluğumuz var. seçimlerini özgür kılabilirsin sadece o da imkanların doğrultusunda olur seçemediklerin olayı bozar.

özgürlük derken tam kastettiğimiz şeyin düşüncelerimizi olduğu gibi korkmadan, çekinmeden ifade etmekten mi bahsediyoruz?

düşündüğümüzde ahlak, aldığımız eğitim, inandığımız değerler gibi şeyler bu durumlar altında özgürlüğümüzün bir kısıtlayıcısı değil midir?

benim inandığım değerlere göre mutlak bir özgürlük teması zaten yok. yani özgürlük dediğimiz bir anlamda subjektif bir kavrama dönüşüyor. benim için özgürlük inandığım, sesli bir şekilde ifade etmek isteyince edebildiğim bir ortamın olması durumudur. yanlış nickname seçimi sebebiyle (yine de bu nickname için değerdi :) ) çoktan ifşa olmuş bir yazar olarak fikirlerimi paylaşırken çekinmiyorum. eksi almaktan da çekinmiyorum. bir anlamda da hoşuma gidiyor burada eksi durumu. insanız sonuçta yanlış düşünebilir, yanlış davranabiliriz. fark edeceğiniz üzere bir çok konuda eleştiri yapıyorum sözlükte. benim için sözlük aynı zamanda kültürel değerlerimin bir regülatörü işlevi görüyor. çevremizdeki olayları durup inceleyerek gün içinde belirli yargılara varıyorum ve gelip burada bir başlık açıp eleştirimi dile getiriyorum. haksız da olabilirim. bu durumda diğer insanların konuya yaptığı katkılar, benim için çok değerli olan eksiler yanlış düşündüğüm bir şeyi, bütünüyle göremediğim bir resmi tekrardan inceleme konusunda benim için çok değerli bir etki yaratıyor.

bir deyiş vardır özgürlüğümüz başkalarının haklarının başladığı yerde biter diye. yani özgürlük tanımında olduğu gibi bir kavram değildir. bu paydada inceleyince ben özgürlüğün tanımının başıboşluğu daha güzel tanımladığını düşünüyorum. kelime anlamı olarak baktığımızda evet özgür değiliz ama biraz da kendi yorumumuzu katmamız gerek değil mi?

özgürlük kavramı aynı zamanda biraz da abartılıyor. özgürlük kavramını incelersek eğer sorumluluk, hak, doğru eylem bunların hepsiyle çelişiyor. bu yüzden kelime olarak özgürlük yerine ideal özgürlük kavramını tartışmalıyız.

sözlükteki özgürlükten bahsetmek gerekirse de bence özgürüz. eksi almaktan çekiniyorsak bu bizim kendimize koyduğumuz bir kısıtlamadır. her şeyi yazamıyorsak, her üslubu kullanamıyorsak bu da diğer yazarlara duyduğumuz saygının bir sonucudur.

en son olarak da sözlüğün kapanmasına yol açacak durumlarda özgür olmamanın sebebiyse diğer yazarların düşüncelerini bu platformda ifade etme özgürlüğününü zedeleyeceği içindir.

özgürlük tdk sözlük tanımında birincil olarak şöyle geçer: Herhangi bir kısıtlamaya, zorlamaya bağlı olmaksızın düşünme veya davranma. bu tanıma göre eğer aklıma gelen herhangi bir düşünceyi herhangi bir yolla ifade etmekten kaçınıyorsam bu özgür olmadığım manasına gelir. günümüzde tüm ülkelerin kendine göre yasaları vardır. pek çok ülkede bazı şeyleri düşünmek ya da davranmak hak ihlaline girer. bu durumda ılımlı özgürlük veya belli alanda tutulmuş özgürlük 2021 dünyası için daha doğru bir tanım olacaktır. fakat bu tanım sözlükteki özgürlük tanımına ters düşer. bize verilen haklar doğrultusunda seçim yaparken tamamıyla serbestiz. fakat istediğimizi seçmek konusunda özgür değiliz. çünkü tek bir kişi istediğince yaşadığı anda bile diğer kişilerin istekleri göz ardı edilmiş olacaktır. tek bir kişinin özgür olması diğer tüm özgürlükler için tehdit oluşturur. bu nedenle özgür olmamak çoğu yerde özgür olmaktan üstün gelir.

asla hiçbir şekilde özgür değiliz ki insanın günümüz dünyasında tamamen özgür olması da pek mümkün ve mantıklı bir şey değil. ancak kesinlikle herkesin diğer insanların özgürlüklerini kısıtlamayacak şekilde kendi özgürlüklerini yaşaması taraftarıyım.

"acı çekmek özgürlükse, özgürüz ikimiz de..."